Antoni Stawarz
Kapitan WP
(ur. 4 stycznia 1889 w Tuchowie – zm. 19 października 1955 r. w Krakowie)
Urodził się w kolejarskiej rodzinie o korzeniach tatarskich. Absolwent II Gimnazjum w Nowym Sączu (1910). Rozpoczął studia prawnicze na UJ. W czasie I wojny św. zmobilizowany, służył w 57. – tarnowskim – pułku piechoty (pp), walcząc na różnych frontach, m.in. w Serbii i we Włoszech. Od 1916 r. – podporucznik, w 1917 – porucznik.
Prowadził pracę konspiracyjno – niepodległościową wśród Polaków służących w armii austro-węgierskiej. W sierpniu 1918 r. wraz z macierzystą kompanią otrzymał rozkaz wyjazdu do Krakowa do służby asystencyjnej przy 93 pp mieszczącym się w koszarach artyleryjskich przy ul. Kalwaryjskiej w Krakowie – Podgórzu.
Późnym wieczorem 30 X 1918 wysłał z zajętego dworca w Płaszowie depeszę, która spowodowała serię zrywów niepodległościowych na terenie Galicji. Nazajutrz stanął na czele przewrotu, dzięki któremu wczesnym popołudniem 31 X 1918 oswobodzono Kraków.
1 XI 1918 awansowany przez gen. Bolesława Roję do stopnia kapitana. Na własną prośbę odjechał do Lwowa, gdzie brał udział w walkach z Ukraińcami, m.in. sformował złożony z ochotników batalion ziemi tarnowskiej, z którym walczył pod Przemyślem do lutego 1919 r. Uczestniczył w wojnie z bolszewikami. Do 1927 r. służył w 16 pp w Tarnowie, a potem w 78 pp w Baranowiczach. W czasie zamachu majowego wierny rządowi.
Zwolniony z wojska w 1929 r., ostatni okres życia związał z Krakowem. Pracował wówczas jako urzędnik kontraktowy w magistracie. W okresie II wojny św. działał w konspiracji ZWZ-AK. Po wojnie, szykanowany przez władze komunistyczne, imał się różnych zajęć, pracując w kilku krakowskich zakładach.
Autor wspomnień „Gdy Kraków kruszył pęta” (1939).
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim.
Biogram na podstawie: Polski Słownik Biograficzny, Tom XLII, 2004
Fotografia ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.