Czy Nowy Sącz pierwszy podporządkował się rządowi w Warszawie ?
Wśród entuzjastycznych reakcji na manifest Rady Regencyjnej z 7 X, które falą przelewały się przez cały kraj, nie da się nie docenić wagi uchwały podjętej 9 X 1918 r. przez Radę Miejską Nowego Sącza, która „z powodu proklamacji wolnej i zjednoczonej Polski” postanowiła nadać do Rady Regencyjnej „telegram hołdowniczy”.
Jest to pierwszy (chronologicznie) znany nam akt poddania się władzy w Warszawie przez którykolwiek z samorządów w Galicji, która znajdowała się poza obszarem Królestwa Polskiego, czyli obszarem jurysdykcji regentów.
Co ciekawe, sądecki dokument odkryli Jerzy Giza i Leszek Zakrzewski zaledwie rok temu w lokalnym oddziale archiwum państwowego, w ramach kwerend, o które poprosiliśmy lokalnych historyków – uczestników realizowanego przez nas projektu „Pierwsi Niepodlegli”. Przez 99 lat dokument spoczywał niezauważony przez badaczy.
Sytuacja ta obrazuje z jak poważnymi zaniechaniami badawczymi mieliśmy (i mamy wciąż) w tym temacie do czynienia. Wiele archiwów, również tych powszechnie dostępnych, kryje zapewne wciąż niejedną niespodziankę.