Prezentujemy sylwetkę dowódcy Straży Studenckiej POW w Tarnowie, zrzeszającej jesienią 1918 r. starszą młodzież gimnazjalną i pozagimnazjalną Tarnowa, szkoloną przez i działającą pod egidą Polskiej Organizacji Wojskowej. To on i jego podkomendni około północy z 30 na 31 października, współdziałając z harcerzami z Pogotowia Narodowego, zaczęli rozbrajać na tarnowskim dworcu PKP, a potem na ulicach miasta austriackich żołnierzy.

KAROL STEFAN KAWĘCKI (1900-1973)

LEGIONISTA, EKONOMISTA

Ur. 1 listopada 1900 r. w Żywcu – zm. 1 grudnia 1973 r. w Hartford (USA).

Jego ojcem był Jan Hipolit, inżynier budownictwa, który na przełomie XIX i XX w. pracował przy regulacji rzeki Soły. Następnie przebywał w Dębicy,
a w 1908 r. przeniósł się z rodziną do Tarnowa, gdzie w tym samym roku zmarł. Matką była Tekla Rojek, trzecia z kolei żona Jana Hipolita, która po śmierci męża zajęła się wychowaniem dzieci, także z poprzednich małżeństw. Zmarła w Krakowie w 1947 r.

Karol Kawęcki uczęszczał do ck II Gimnazjum w Tarnowie. Działał w harcerstwie.
W październiku 1917 r., będąc w VII klasie, wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego¹. Służył w 2. Pułku Ułanów. W lutym 1918 r., po bitwie pod Rarańczą, został internowany na Węgrzech,
a w kwietniu 1918 r. trafił na front włoski. Wyczerpany chorobą, został zwolniony z wojska i w sierpniu 1918 r. powrócił do Tarnowa. Wznowił naukę w II Gimnazjum. Związał się z miejscowymi strukturami Polskiej Organizacji Wojskowej. Na prośbę komendanta obwodu, porucznika Władysława Dziadosza, zorganizował w tarnowskich szkołach średnich Sekcję Studencką POW. Stanął na jej czele. Sekcja liczyła ponad 30 członków. W jej ramach odbywały się kursy wojskowe, zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Wzięła ona udział w akcjach dywersyjnych, zapobiegając wywozowi w głąb Austrii wartościowych transportów. Prowadziła działalność propagandową. Pomagała wyrabiać fałszywe dokumenty dla działaczy ukrywających się przed austro-węgierskim wywiadem. Sekcja Studencka wzięła aktywny udział w przewrocie wojskowym w Tarnowie w nocy z 30 na 31 października 1918 r., m.in. dokonując pierwszych rozbrojeń zaborców na dworcu kolejowym i na ulicach miasta.

W grudniu 1918 r. Karol Kawęcki wyruszył na odsiecz Lwowa i wziął udział w walkach polsko-ukraińskich. Zdał egzamin dojrzałości w tarnowskim II Gimnazjum 19 lutego 1919 r. Ukończył Akademię Handlową w Krakowie. Odbył studia wojskowe w Szkole Podchorążych w Warszawie. Pracował jako prokurent Banku Polskiego w Tarnowie, Warszawie, a w ostatnich latach przed kolejną wojną w Krakowie.

Po klęsce wrześniowej – przez Rumunię i Bałkany – przedostał się z rodziną do Francji. Brał udział we francuskim ruchu oporu (Résistance) jako oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po wojnie na emigracji, m.in. w Anglii, a potem w USA, gdzie pracował m.in. jako księgowy i gdzie aktywnie włączył się w życie Polonii.

Spoczywa na cmentarzu w New Britain,  hrabstwo Hartford, w stanie Conecticut (USA).

Żonaty od 1926 r. z Marią z Goldnerów „Marylą”, która zmarła w 1946 r. w Grenoble we Francji. Na Starym Cmentarzu w Tarnowie w rodzinnym grobowcu pochowani są Jan Hipolit Kawęcki oraz dwie siostry Karola: Olga (zmarła w 1920 r. w wieku 21 lat) i Janina Taźbierska (zmarła w 1984 r.). Na tablicy umieszczeni są także Karol Kawęcki i jego żona Maria, ale w wymiarze symbolicznym.